Zapraszamy do udziału w debacie
Obecni nieobecni. Europejskie dziedzictwo kulturowe w rzeczywistości lokalnej.
23 października 2008 r. (czwartek), godz. 14:00 – 16:00
Fundacja im. Stefana Batorego w Warszawie, ul. Sapieżyńska 10a
Program grantodawczy „Memoria. Wolontariat dla Europejskiego Dziedzictwa Kulturowego” prowadzony wspólnie od dwóch lat przez Fundację „Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość” z Berlina i Fundację Batorego wspiera organizację międzynarodowych warsztatów wolontariackich, na których młodzi ludzie z Polski, Niemiec, Białorusi, Litwy, Rosji i Ukrainy zdobywają wiedzę oraz praktyczne umiejętności w zakresie ochrony dóbr kultury, poznają złożoną historię regionów pogranicza, a także aktywizują społeczność lokalną wokół podejmowanych działań. Dotychczasowe doświadczenia skłoniły nas do podjęcia debaty nad sensem oraz konsekwencjami ochrony różnorodnych zabytków kultury na terenach pogranicza i przywracania ich świadomości współczesnych wspólnot lokalnych.
W trakcie dyskusji spróbujemy zastanowić się, czym w praktyce, na płaszczyźnie lokalnej, jest często dziś przywoływana, podbudowana retoryką unijną „ochrona dziedzictwa kulturowego”? Jakie emocje towarzyszą przywracaniu pamięci wielokulturowego dziedzictwa? Jakie konsekwencje dla społeczności lokalnej wynikają z tego typu działań? Co się dzieje, gdy miejsca dotychczas neutralne zaczynamy postrzegać odmiennie, jako symboliczne dla innych? O czym świadczy zaniedbanie zabytków nieistniejących już społeczności?
Problem można zilustrować przykładem miasta powiatowego, gdzie sąsiadują ze sobą dawny zbór ewangelicki, kościół rzymsko-katolicki oraz ruiny okazałej synagogi, ale pamięć wielokulturowości tego miejsca nie jest przechowywana w ludzkiej pamięci. Jest raczej zawarta w pamięci murów miasta jako pewien potencjał gotowy do zaktualizowania. Wielu mieszkańców traktuje te obiekty oraz stan ich zachowania, jako okoliczność zwyczajną, nie budzącą emocji ani skojarzeń historycznych. Świadomie czy też nie, w każdym razie nie postrzegają własnej przeszłości w szerszej perspektywie – w kontekście „innego”. Według nich historia innych społeczności niegdyś mieszkających w sąsiedztwie nie jest ich historią, często nawet nie jest historią ich miasta.
Pogranicza są różne. Istnieją regiony, w których przez wieki współistniały różne narodowości oraz religie i gdzie można mówić o dziedzictwie wymieszanym pod względem etnicznym i religijnym (Galicja, Podlasie, Huculszczyzna itd.). Istnieją jednak regiony, np. polskie
ziemie zachodnie, gdzie tamtejsze dziedzictwo kulturowe jest odczuwane
jako „nie-nasze”, obce. W odrębnych perspektywach postrzegania przeszłości terenów o wielokulturowym dziedzictwie pobrzmiewa szerokim echem powojenna ideologizacja historii z czasów komunizmu. Ponadto do dziś widoczne jest wokół nas piętno zniszczeń II wojny światowej, Holocaustu, przesunięcia granic i wreszcie masowych przesiedleń, które całkowicie zmieniły mapę kulturową Europy Środkowej i Wschodniej. Co oznacza przywracanie pamięci o nieobecnych w tak różnorodnych i jakże odmiennych przypadkach? Po co ratować cmentarze żydowskie, niemieckie czy ukraińskie w miejscach, gdzie społeczności te przestały już istnieć? Po co zbierać ich pieśni i opowieści? Jaki i - czy zawsze - jest sens przywracania tej pamięci?
Na te i inne pytania postaramy się odpowiedzieć w trakcie debaty.
Zapraszamy.
Potwierdzenie udziału do dnia 21 października br. oraz dalsze informacje za pośrednictwem e-mail: [email protected] [1] lub telefonicznie (+48 22 536 02 33).
| Załącznik | Rozmiar |
|---|---|
| memoria_program_debaty.doc [2] | 91.5 KB |
Links:
[1] mailto:[email protected]
[2] http://memoria.batory.org.pl/files/memoria_program_debaty.doc